Ang Basurahan sa Round Mountain, NV

Ang author maoy tag-iya aning mga piktyur 

Gisuroy ko ni Ricardo sa daan nga Round Mountain tung Domingo ug padulong pod didto ang basurahan, moliko lang paingon sa wala pag-abot sa duha ka karsada nga nagtapad sa unahan. Sarado ang basurahan kay Domingo man lagi pero dili man pod na among tuyo nuon. 

Sa pagbalik na namo, nalantaw nako ang mga tinapok nga naa sa piktyur. "That's the back part of the dumpsite" , ingon ni Ricardo, wala pa gani ko kapangutana. "Let's drive over there", ingon niya. Lipay pod ko. Lantaw2x lang taman ky di man pwede molatas sa kural. Na-amazed ko kay walay baho gyud, sabagay ang likod ra man nga bahin ang akong nakita pero bisan na kay dalhon man gyud sa hangin ang baho, di ba? Intawon atong ikumpara sa basurahan sa Pilipinas, pila ka kilometro pa lang ang gilay-un mabal-an na, hahaha! 

Mobalik mi ngari ni Ricardo kanang abri gyud siya, tan-awon nako ang sistema sa sulod kung pareho ra ba sa basurahan sa Winnemucca. Kita- kits sa sunod nga palid mahitungod sa basurahan sa Round Mountain.

Daghang salamat sa paghapit. 

Sa sunod na pod natong kukabildo.

Taga Bukid Na Gyud Kaayo si Ako

Hiniram ra ni nga piktyur diri nga site. Mao ni ang golf course sa Round Mountain

Taga-Round Mountain na ko karon mao nga certified taga bukid na gyud ko. Sa pangalan pa lang daan sa lugar mahibal-an na :) Nagbalhin mi tung Sabado, October 26, 2013. Ug wala koy nahimo, ako maoy nagdrive sa akong sakyanan nga puno ug mga gamit kay si Ricardo nagdrive pod sa iyang Suburban nga nagtangag ug trailer nga puno pod ug mga gamit. Intawon paglabay namo sa Austin Summit nga 7484 ang elevation, ang karsada likuon unya sa kilid bangin, kulba my heart ug kurog my knee gyud akong peg ato. Pero sige ko ingon sa akong huna-huna, "kaya lagi ni!" Salamat sa Lord nakaya gyud. Upat pod ka oras ang among pagdrive kay hinay2x lang tungod kay bug-at ang dala. Mao to ang farthest and longest nga pagdrive nako sukad ko nakakat-on pagdrive. Pag-abot namo, nanakit akong apapangig kay gakaon ko ug bubble gum samtang nagdrive para mawala ang kulba kintahay.

Nganong sa Round Mountain man gyud of all places mi nibalhin? Tungod ani nga mga rasones: Oops, rasones ba ang plural word sa rason in bisaya? Whatever, hehehe!

Rason 1. Nakapuyo na ko ngari hasta akong mga anak, isa ka buwan ra nuon, tung pag abot namo from Pinas. Ug nakapuyo akong bana ngari ug more or less 10 years kay diri siya nagwork.

Rason 2. Sa dihang nagmoved na mi sa Winnemucca, ug nakapalit ug balay, aw, dili palit, loan lang :) narealized nako nga maypa wala mi nibalhin, kay gusto nako nga magwork gyud sa mine. Daghan minahan didto pero wala gyud koy swerti. Nag-apply ko diri sa Round Mountain 3 months ago, na-interview, pero una nga gipangutana sa ako sa HR kung naa ba daw koy kapuy-an ngari kay dili basta2x makakita ug balay nga marentahan ngari, akong tubag wala, kadto pa lang daan bagsak na ko, naka add-up to sa rasones nga wala ko nahire.

Rason 3. Sa dihang nang-lay off ug kapin gatus ka empleyado ang Hycroft Mine nga gitrabahuan sa akong bana sa Winnemucca, swerti wala siya naapil pero gipahibalo ang mga nangabilin nga maglay-off na pod daw ug another gatus na pod ka empleyado after a month. Ako gi-encouraged akong bana nga mag apply diri sa Round Mountain kay gusto gyud ko mobalik diri bisag ganahan na kaayo ko sa akong gi-workan as Receptionist/ Eye Exam Technician sa Northern Nevada Eyecare sa Winnemucca.

Rason 4. Nawadat akong bana kaluoy sa Diyos ug sa dihang nagpahibalo ang iyang gitrabahuan sa Winnemucca nga wala nay lay-off nga mahitabo mao nga gipapili ko sa akong bana to stay or balhin. Akong gipili nga mobalhin mi, parentahan ang among balay or kung naay mopalit among ibaligya, ug mag-undang ko sa work. So gi-accept sa akong bana ang offer sa Round Mountain, ni-quit siya sa Hycroft ug niquit pod ko sa NNEC, ug namalhin mi.

Rason 5. Taas2x ni nga rason :) Pila na lang ka tuig akong maidlot nga bana moretire na, pahumanun na lang akong mga anak, God willing, meaning, wala nay good Health Insurance, ug mag agad na lang sa iyang SS, ok lang kung sa Pinas siya mopuyo kay wala gyud problema kay dako2x man kung maconvert sa peso ang iyang binuwan, pero di pa man ko ready mobalik sa Pinas kay gusto pa ko magwork ngari aron makatigum. Kung magwork ko ngari sa Round Mountain bisag sa ilang grocery store lang, which is owned by the mine, naa na koy health insurance ug 401 K, kibali connected japun ko sa mine.Mao nay akong tumong, gihunong na lang sa nako akong pangandoy nga magwork sa sulod gyud sa minahan. I want to take care of my palanggangging para makabalos ko sa iyang kaayo sa ako ug sa akong mga anak, laliman ka nga iyang pangalan "Rich" pagkailan namo, karon "Poor" na intawon :( Bitaw, seryoso na ni, lisod baya magpaeskwela ug duha ka estudyante sa Pinas, labina ilang pamasahe back and forth ig-mouli sila ngari plus ang bayad sa Re-entry permit pa, impas pirmi ang kwarta sa akong bana, luoy pod kung dili maatiman kung siya na ang angay atimanun. 

Rason 6. Naa mi Mexican friends nga si Adan ug Josefina Gutierrez diri sa Round Mountain, duha ilang balay, giparentahan sa amo ang isa :) Dugay na ilang balay nga bakante, andam para sa ilang anak nga kinamagulangan unya high-shool pa karon pero kay magcollege man siya so kami lang sa mopuyo pero mangita mi ug mapalit nga balay kung mahalin ang among balay sa Winnemucca.

Rason 7. Ganahan ko sa Round Mountain kay simple living lang: naay library nga pwede ka makagamit sa ilang Internet, books ug movies, naay gym nga libre ka mag-exercise with weights, stationary bike ug uban pa nga klase nga pang exercise, naay indoor swimming pool ug indoor basketball court, naay pre-school, grade school, middle school ug high school. Naa poy park, lake nga pwede ka mamingwit ug duha ka isda nga dili need ang license, hehehe! Diri man gud sa US dili ka pwede mamingwit kung walay lisensya, maglukat gyud ka. Pero diri sa Round Mountain, pwede bahala walay license basta duha ra kabuok ang kuhaun kada tawo, hahaha! Naa poy post office, ug water and sewerage office. Naa poy golf course, naay grocery store nga tam-tama lang pod kadako, naay gas station, ug siyempre naay Police station. Naay restaurant o fine dining unta ang name is "Full Moon" pero na deadz ang tag-iya unya wala daw pamilya ang tag-iya walay ni-take over, so bakante ug empty ang building. Pero naay Bar nga ang tawag "Half Moon" nga pirti nakong bahak-hak ug katawa kay abi nako dili tinuod pero naa gyud diay. Nacute-an lang ko ba kay Full Moon ug Half Moon man gud :) Ug ang pinaka-importante, naa poy mga simbahan ngari like baptist, lutheran, mormon, catholic ug uban pa.

Rason 8. Duol ra kaayo ang mine gikan sa subdivison, more or less 10 minutes ra. Dili na need mag sakay sa bus ug isa ka oras paingon sa mine, like sa halos tanan mines sa Winnemucca. Tung una ig-mo work si Ricardo ug pang-adlaw, mogikan siya sa balay ug 3:30 sa kadlawon makauli siya ug 7:30 sa gabii. Diri, mogikan siya sa balay ug 3:20 sa kadlawon makauli siya ug 4:10 sa hapon. Mao ra ang hours sa sweldo kibali diri ug didto. Unya naa pay 7 days off diri plus iyang Personal time off, pwede  niya magamit kung mouli mi ug Pinas, God willing. Nawala na man gud ang 7 days off sa iyang giworkan sa  mine sa Winnemucca gud.

So mao na ang mga rasones mao nga mas gipili pa nako nga mobalik sa Round Mountain. I hope wala ko nasayop, pero whatever happens, I know nga I will be fine with God's guidance and I know I can come back to Winnemucca anytime. Dili lang ko gusto nga moabot ang adlaw nga maghandum ug magbasol ko kay wala nako gibuhat ang gusto nako nga buhaton.

Pero siyempre walay Pinoy foods ngari, aw naay tilapya ug tahong nuon sa tindahan pero kana ra pod, mao nga molugsong mi either sa Las Vegas or sa Reno. Upat ra ka oras paingon sa Las Vegas ug 4 ka oras ug 12 minutes paingon sa Reno, per Mr. Google :) So kung winter time, adto daw mi sa Vegas kay warmer didto ug talagsa ra magsnow ug kung summer, adto mi sa Reno. So didtoa mi ani nga lugar molugsong aron manabo.

Salamat sa paghapit ha? Tsika ta sa sunod. Babush!

Pagkalisod Diay Kung Mawad-an Ug Minahal sa Kinabuhi Diri sa Amerika

 

Ang akong asoy karon mahitungod sa pagtaliwan sa kapikas sa kinabuhi sa akong amiga nga si Emy. Atake sa kasing2x samtang natulog ang hinungdan sa iyang hinanaling kamatayon. Nakatawag pa siya sa 911 ug niabot ang Paramedics pero wala na gyud natabang.

Pagkadawat gyud nako sa balita, dali2x gyud dayon ko sa pag-adto sa ilang balay nga medya oras pod ang daganun sa sakyanan gikan sa amo. Samtang duol na ko sa ilahang balay, nakita nako ang duha ka sakyanan sa Pulis sa karsada atbang sa ilang balay. Mosulod na unta ko sa kural nila Emy pero nihunong sa ko ug gipaubos nako ang bintana ug nitimbaya sa ilaha, "Good morning Officers!" Niyango pod sila ug niingon ang isa, "Can you pull over this side?" Ni-pull over pod ko. "Are you Emy's friend?" Nitubag ko, "Yes" ug niingon siya, "Okay you can go inside. The funeral car is gonna be here in few minutes so you may just park in the side of the fence".

Pagsulod nako sa balay, naa poy Pulis, babaye, nag-ingkod sa kilid dapit sa kwarto nila Emy. Kibali nag atubang siya sa kang Emy nga gicomfort sa duha ka Pinay nga common friends namo. Maayo kay naa pod ang bana sa isa ka Pinay. Naa silang tanan sa sala. Pagkaluoy ni Emy. Akong huna-huna nga intawon mag unsa na lang siya. Wala silay anak ug wala poy pamilya gawas sa pamilya sa iyang bana nga tua pod sa lain-lain nga State. Pagkalisod. Mora gyud ug gikumot akong dughan nga nag- imagine. Niingon ang akong isa ka amiga nga ang patay nga lawas naa sa kwarto kung gusto ba ko mosud-ong sa katapusang higayon. Nipaingon pod ko sa pultahan aron abrihan pero gipugngan ko sa pulis nga babaye. Ingon niya, "I am sorry, you are not allowed to see the body". Nashocked gyud ko! Wala siya nihatag ug klaro nga rason pagpangutana nako ngano. Ako na lang siyang gi-ask, "Is it for health reason?" Niingon pod siya ug " Maybe". Ako siya giingnan nga sa Pinas pwede man gani gakson ang patay sa hingtungdan. Nangutana ko sa akong amiga nganong naa man tuod mga pulis? Ana diay na diri? Nagsearch daw sa balay kung naa bay armas. Ug nagpaabot pod sa funeral car. Ug aron pod siguro magbantay nga walay makasulod sa kwarto. Dili baya ingon ana sa Pinas, di ba?

Mga medya oras pod nga puro danguyngoy ang madungog sa sala ug sa dihang gusto mosulod si Emy sa ilang kwarto kay aron mosud-ong sa iyang bana, wala gyud nisugot ang pulis bisag nagpakiluoy na siya, halos moluhod na lang siya sa pulis nga nagdanguyngoy. Wala gyud naluoy ang pulis.  Nakaingon gyud ug "grabe, walay konsiderasyon!" sa akong huna-huna. Ang isa pod nga nakalisod kining mag-eninglish lagi pod diri. Mas sayon baya mag storya kung mag binisaya. Paghangyo ni Emy nga mosud-ong sa iyang bana, pagpakiluoy niya, eninglish! Lisod uy!

Pipila ka minuto, niabot na ang funeral car, gihung-hong ra sa akong amiga. Among gipugos ug dala si Emy sa pikas kwarto para di niya makita ang patayng lawas nga alsahon gikan sa  ilang kwarto. Kusgan kaayo ang babayeng pulis kay naalsa niya si Emy nga nag hysterical pirting hilak para maplastar sa katre. Dugay pod mi didto sa sulod. Paggawas namo wala nay mga pulis, wala na ang patayng lawas. Wala gyud ko kasud-ong.  Wala na gyud pod kasud-ong si Emy sa iyang bana. Paperwork ug calling card sa punerarya ra gyud ang akong nakita paggawas namo. Wala gani ko kakita unsay dagway sa ilang karo ngari.

Gidala na ang patayng lawas sa punerarya ug isulod daw sa room nga bugnaw until mahuman ang pag-imbestiga ug tungod kay weekend man ug Labor day pa gyud, Martes pa daw maprocess.  Imbestigahan man gyud daw aron masiguro nga walay foul play sa iyang kamatayon. So walay vigilan kay dili man pareho sa ato nga igkahuman ug embalsamar, ibutang sa casket then vigilan. Pero kada gabii kaming mga Pinoy ngari naningkamot gyud nga makaduaw kang Emy kay siya ra ug ang iyang duha ka bayaw ug isa ka bilas ang naa sa ilang balay. Mingaw kaayo.Unya magdala pod ug pagkaon. Magsabot unsay dalhon nga pagkaon ug kinsay moluto. Bilib ang bayaw ni Emy sa mga Pinoy kay tinabangay daw.

Milabay ang weekend ug Labor day, naprocessed ra gyud ang dapat iprocess, nagdecide si Emy ug ang family nga ipacremate ang patayng lawas so gidala sa Carson City aron macremate didto nga it takes 10 days to 2 weeks daw. 

So gahapon, isa ka semana ang nilabay, naay funeral service sa simbahan   ug picture na lang gibutang instead nga casket or ashes. Ubay2x pod ni-attend sa simbahan. Ug akong napansin, walay kanta ang misa sa patay ngari, dili pareho sa ato nga naay kanta pinamingaw.

Pagkahuman sa misa, naay luncheon sa basement sa simbahan. Daghan kaayo pagkaon, ug ang mga pagkaon dala to sa mga tawo nga niattend. Ang akong gidala kay puto cheese ug Humba. Ingon ana diri, ang mga tawo maoy modala ug food, potluck kibali.

Karon ang among gikagul-an kay ig mouli na ang mga bayaw ug bilas ni Emy, siya na lang mag-inusara, dili man pod pwede nga kada adlaw mi magbisita. Ang amo na lang sabot nga kung kinsa tong ang bana magwork sa gabii, didto nalang matulog ila Emy para naa siyay kuyog. Next week pang-gabii si Ricardo so basin didto ko matulog. Di ba kung sa ato, daghn tay kapamilya ug dili gyud ta mag-inusara? Lahi diri.

Kung tugutan ko ni Lord nga matigulang ko, mouli gyud ko sa Pinas aron didto ra ko ma deadz.

Salamat sa paghapit. Tsika ta sa sunod ha?

Gisapot Tungod sa Pagpalit ug Tiil Sa Manok

Tiil sa Manok or Chicken Paws

Sa unang higayon, nakakita ko ug tiil sa manok/chicken feet o "chicken paws" nga baligya sa Walmart gahapon mao nga sa walay pagduha2x ako dayon gibutang sa akong cart. Pirti nakong lipaya kay nakatayming ko.

Pagbayad na nako sa cashier, akong nakita nga gitutukan gyud niya ug maayo ug nangutana, "What are you going to do with these?" Ingon ko, "I will cook and eat them". Nilagat iyang mga mata. "Really?!" How do you cook them?! Ug nihirit si Ricardo, "Yes, she eats those (pina-smile pa). She eats other "shitty" part of the chicken and other stuff like "Balut" and dried fish with eyes staring at her, etc." Nisamot ug kasiga ang mga mata sa cashier. Ug nisugod na ko ug kasapot. Sa akong huna-huna, "unya lang ka Ricardoha ka, makatilaw gyud ka". Morag nakabantay si Ricardo nga wala na ko sa mood, nagpasumangil nga mogawas siya para ipark niya ang car up- front aron daw pag-gawas nako dili na ko magbaktas paingon sa parking area kay tugnaw lagi kaayo. 

Ang tsismosa nga cashier wala pa gyud nahuman ug pangutana, "Can you tell me more what part of the chicken you eat? while nagkabusy pag-swipe sa uban pa namo nga pinalit. Ingon ko, "Liver, gizzard..." Ingon siya, "Liver is not bad, I do eat liver sometimes and I think gizzards are not bad too. Paminaw nako nakabantay ang kanahan nga gisapot ko mao "not bad, not bad" na ang iyang tubag kunuhay. Pero pag-ingon nako nga "I also eat chicken intestines"... Nga-nga ang kanahan! Wala dayon siya kabalo unsay itubag! Naghuna-huna pa siguro. Pagkahuman niingon, "Well, I learned some things today. Interesting! But I think I would put red nail polish first on the toes before I eat them" while gitan-aw utro ang mga tiil sa manok. Ingon ko, "Of course I will cut the toes first before I cook them. I don't eat chicken nails!" Ug pina-snob nga nitulod sa akong cart pagawas. Dili na madrawing akong dagway.

Pag-gawas nako, nakapark na si Ricardo, dali-dali dayon siya ug tabang pagpamutang sa mga napalit sa trunk sa car. Ug wala na ko naghulat nga makasulod mi sa sakyanan, pirti na dayon nakong yaw-yaw sa iya kay nag-apil2x lagi. Ingon ko, "You already have sensed that the freaking cashier thought it was yucky to eat chicken feet yet you added up more shit foods that I eat. Next time you do that I will slap your face in front of whoever makes me feel bad for eating Filipino foods! You freakin' remember that!!!!" As in pirti nakong sukua sa iya. Aw pirti pod niyang sorry kay kung dili siya mag-sorry tingala man ko ug moundang ko ug yaw-yaw bahala magkatuwad baliskad akong eninglish. Dili na daw niya utruhon. Dili daw niya intensyon nga malain ko. Dili daw siya gusto nga laparuhon nako siya mao sure gyud daw nga dili na niya utruhon. 

Ambot kung kamo dili ba malain. Basta ako nahagit gyud akong garbo. Dili ko gusto nga tamay-tamayon ko kay nikaon ko sa mga pagkaon nga akong naandan. Pilipino ko ug mokaon ko sa halos tanan nga pagkaon sa Pilipinas.

Pero peace na mi ni Ricardo, basta magsorry na siya nga kinasing-kasing ug mo-promise nga dili na utruhon kay ako man gyud tinud-on ug kabalo siya nga akong tinud-on, peace na mi ana :D

Maayong adlaw! Salamat sa paghapit.